Aktywność fizyczna po porodzie.

Coraz częściej spotykam się z pytaniem dotyczącym aktywności fizycznej po porodzie zarówno fizjologicznym jak i po cesarskim cięciu. Jestem zwolennikiem jak najszybszego uruchamiania ciała po dziewięciu miesiącach istotnych w nim przemian, ale pod określonymi warunkami. Ciąża i poród na długi czas zmieniają układ mięśniowo- powięziowy w ciele kobiety. Zmiany hormonalne wpływające na zmniejszenie siły napięcia więzadeł (głównie w celu ułatwienia samego porodu, ale też adaptując się do rosnącego w brzuchu dziecka) pozostają w ciele kobiety jeszcze kilka miesięcy po porodzie, głównie ze względów karmienia piersią. W związku z tym, jest to czas w którym układ mięśniowo- szkieletowy jest szczególnie podatny na przyjmowanie i utrwalanie nieprawidłowej postawy stojącej czy siedzącej, ale też na zbyt intensywne, niedostosowane do organizmu karmiącej mamy ćwiczenia.

Większość kobiet, z którymi spotykam się po porodzie cechuje jakieś zaburzenie postawy ciała (np. przodopochylenie miednicy, pogłębienie lordozy lędźwiowej, przesunięcie boczne tułowia, rotacyjne ustawieniem kończyn dolnych czy przeprost stawów kolanowych). Według jednego z moich fizjoterapeutycznych Guru, profesora Jandy, każde zaburzenie w postawie ciała wpłynie na utrzymanie równowagi mięśniowej wywołując dysbalans mięśniowy, polegający na skróceniu i nadmiernym napięciu jednych mięśni oraz osłabieniu innych. Taka sytuacja ma z kolei wpłynąć na powstawanie dolegliwości bólowych czy na przykład prawidłowe działanie mięśni dna miednicy. Dobrym przykładem jest dostosowywanie napięcia tylnej grupy mięśni kończyn dolnych. Ciało równoważąc wzrastającą masę dziecka i przesuwania się środka ciężkości do przodu wywołuje wzrost napięcia spoczynkowego mięśni tylnej taśmy mięśniowo- powięziowej, czyli mięśni tylnej części kończyn dolnych. Ma to istotne znaczenie dla funkcjonowania mamy po porodzie, dlatego że utrzymujący się swego rodzaju dysbalans w napięciu mięśniowym może wywoływać dolegliwości bólowe np. w okolicach odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Podobna sytuacja będzie dotyczyła wzorców oddechowych i ustawienia przepony, której ruch w trakcie ciąży jest ograniczony, dlatego tak istotne w terapii kobiet po porodzie są ćwiczenia oddechowe, a przed tym praca manualna na stawach żebrowo- kręgosłupowych i mostkowo- obojczykowych.

Wracając do ćwiczeń… Głównym ich celem po porodzie ma być poprawa stereotypów ruchowych i zaburzeń równowagi mięśniowej, dopiero potem zmniejszenie masy mięśniowej i rzeźba (pomijam tu mamy, które są aktywne fizycznie przed porodem, znają swoje ciało i wiedzą jak prawidłowo powinno ono wyglądać w „polu grawitacji”). Dobór ćwiczeń musi być skorelowany z istniejącymi zaburzeniami i problemami klinicznymi zgłaszanymi przez pacjentkę. Opierając się na informacjach uzyskanych od moich pacjentek wiem, że czas wolny w ich przypadku nie istnieje, dlatego dobierając ćwiczenia nie mogę pozwolić by nie miały one celu i konkretnych dla nich korzyści. Ćwiczenia mają utrwalić zabiegi manualne i można powiedzieć, że mają swego rodzaju charakter korekcyjny. Przeprowadzenie typowych ćwiczeń wzmacniających bez wcześniejszego zlikwidowania nadmiernego napięcia mięśniowego może prowadzić do zmiany wzorców ruchowych na patologiczne. Te z kolei prowadzą do jeszcze większego zaburzenia w obrębie stawu wytwarzając dolegliwości bólowe, przeciążenie i nieprawidłowe angażowanie w czasie ruchu.

Zobaczcie, że w swojej wypowiedzi nie wzięłam pod uwagę innych „dolegliwości” czy informacji zgłaszanych przez pacjentki: blizny po cesarskim cięciu czy epizjotomii, problemów z trzymaniem moczu, bólu w obrębie miednicy czy obręczy barkowej, rozejścia mięśni prostych brzucha. Każda z nich istotnie wpływa na przebieg terapii i doboru prawidłowych ćwiczeń. Wbrew pozorom, kobiety po porodzie nie są jednorodną grupą podzieloną na te po porodzie fizjologicznym i cesarskim cięciu- istnieje szereg dodatkowych czynników, które muszą być wzięte pod uwagę w programowaniu procesu usprawniania.

Powyższy komentarz opiera się na dobrym, ogólnodostępnym piśmiennictwie dotyczącym tematów ciąży i aktywności fizycznej oraz na informacjach z kursów, których końca nie widać :)

Martyna

źródło fotografii: Pinterest